Mijn moeder overleed in juni 2003 na een lang ziekbed van vijf jaar. Ik was toen nog een jonge moeder van net 33 jaar jong. Na haar overlijden was ik uitgeput en mijn verdriet om haar was groot. Haar humor, haar strijdvaardigheid, haar altijd liefdevolle aanwezige support, wat miste ik haar! Haar inzet, tijdens haar korte levenstijd, was erop gericht om beweging, ontwikkeling en groei te brengen in de levens van mensen maar ook in het instituut kerk. Situaties ontstaan en kunnen niet worden teruggedraaid maar wel worden aangepast, bijgestuurd en verbeterd. Haar aanpak hierbij werd meestal als shockerend, hilarisch en verrassend ervaren. Iedere zet mocht voor de ander onschuldig lijken, in werkelijkheid was elke actie goed overwogen. Toen zij niet meer lijfelijk aanwezig was leerde ik, tot mijn eigen verrassing, dat ze me alles had meegegeven om als volwaardig volwassen mens zelf verder te kunnen. Daar ben ik haar nu nog oprecht dankbaar voor.
Na haar overlijden ontdekte ik ook, dat mijn moeder mij altijd moet hebben beschermd en afgeschermd voor wat ik in de jaren daarna ging ervaren als emotionele aanslagen van mijn vader op mij en men gezinsleven. De ruimte en steun die ik en mijn gezin hem in eerste instantie gaven werd door hem als vanzelfsprekend opgeëist. Toen dit echt verstikkende maar ook grensoverschrijdende en verstoorde vormen begon aan te nemen trachtte ik dit naar mijn vader, op verschillende manieren, uit te spreken. Helaas konden mijn woorden en ideeën hem niet bereiken. Tien jaar na het overlijden van mijn moeder ben ik mijzelf van hem gaan afschermen en beschermen. Deze verwijdering en gebrokenheid heeft op ons en de mensen om ons heen een pijnlijk effect gehad wat bijna tot aan zijn dood, 11 december jongstleden, heeft geduurd.
Maar dan gebeurt er een wonder.
De dag voor mijn vaders 79ste verjaardag in november 2022, ga ik bij hem op bezoek aan het einde van de middag. We praten een uurtje over alle daagse zaken en terwijl de schemering zijn intreden doet maak ik me weer op om naar huis te gaan. Terwijl ik met mijn jas aan en mijn hand op de deurknop klaarsta om weg te gaan klinkt zijn stem door de kamer.
Mag ik nog iets vragen?
Zou ik weer wat meer deel uit mogen maken van je leven?
Van binnen begint er ergens en overal iets te trillen in me. Hoeveel emoties kunnen er in 1 minuut eigenlijk door een mens heen gaan? Mijn vader praat snel verder over zijn sterven wat mogelijk nadert nu hij ouder wordt, over het verlangen in hem om goed te maken en over schuld en schuldgevoel waar ik mee achter zal blijven als hij er niet meer is. In mij lijkt een hoger weten mij geheel tot kalmte te hebben gebracht en er trilt slechts liefde door mij heen als ik zeg, pap we kunnen over dit pijnpunt alleen praten vanuit liefde. Er is gebrokenheid, onvermogen en pijn in onze relatie maar de vraag naar schuld zal daaraan niets veranderen. Iets wat onthuts kijkt hij mij aan, alsof hij ineens beseft dat zijn dochter iets in het leven heeft geleerd wat hij zelf zo nodig heeft. Als hij weer spreekt zegt hij, ik denk dat ik wel weet wat je bedoelt, ik heb je brief nog vaak gelezen. Nieuwsgierigheid nu van mijn kant doet me vragen wat pa dan denkt wat ik bedoelde? Dan ontvang ik die dag in november nog een diepe ontroering die erkenning heet als hij zegt, dat ik je opgeëist heb zoals ik je moeder opgeëist heb.
Op 5 december 2022 om 10 uur in de ochtend praten wij voor het eerst na lange tijd samen over onze verwijdering. Mijn vader blijkt in de afgelopen jaren een psycholoog te hebben geraadpleegd. Hij vertelt daar eerlijk bij, dat hij dit heeft gedaan n.a.v. mijn brief, hij zocht bevestiging van zijn gelijk over mij. Na een aantal bezoeken heeft de psycholoog hem geadviseerd drie vragen aan mij te stellen:
– wat ik als kind heb gemerkt van zijn alcoholisme,
– hoe ik de dood van mijn moeder verwerkt heb en tot slot
– wat mijn reden was om een deel van mijn leven voor hem af te schermen?
Hoewel de antwoorden op deze vragen raken aan oude pijn stukken en emoties in beweging worden gezet vormen ze voor mij niet meer de kern van mijn pijn en verdriet. Op deze onverwacht open en eerlijke ochtend groeit mijn waardering voor mijn vader en ik spreek mijn bewondering daarover naar hem uit. Het vertrouwen wat is ontstaan door deze eerlijke houding maakt dat ik voel dat hier mijn ruimte ligt mijn diepste pijn naar hem uit te spreken. Dit deel van onze beschadigde relatie kan ik niet vertellen zonder dat alles in mij huilt. Het is mijn vaders hoogverraad.
In de afgelopen jaren van verwijdering tussen ons, heeft mijn vader zich beklaagd over mij bij hen die mij reeds hadden geoordeeld in dit leven. Ze hebben mij als een soort krijgsraad eenduidig schuldig verklaart en mij gestraft met de eeuwige afwijzing. Als ik ben uitgesproken blijft het lang stil in zijn kamer, tot zijn stem zacht, als een fluistering de stilte doorbreekt en hij zegt: dat heb ik gedaan. Voor de tweede keer in zeer korte tijd ontvang ik erkenning van hem en ik dank de hemel voor dat ongelooflijke geschenk.
Mijn vader sterft 6 dagen later, rustig, vredig in zijn stoel bij het raam. Alle vreugde van het goed maken en het bevrijd zijn van schuld, heeft hem verlost.
Tijdens de aanloop naar zijn afscheidsdienst word ik op een nacht wakker, ik huil, ik huil en schrijf voor de dankdienst het volgende stuk.
Mag ik nog iets vragen?
Zijn stem klinkt door de schemering van zijn kamer.
Mag ik nog iets vragen?
Mijn hand klemt zich om de deurklink van zijn tussendeur.
Mag ik nog iets vragen?
Hier is de lang verwachten stem, de lang verwachte vraag. Door de schemering heen zie ik hem, een man die al zijn moed bij elkaar heeft geraapt, een vader die in deze vraag, mag ik nog iets vragen, een heel pleidooi voor mij neerlegt.
Zou ik weer wat meer deel uit mogen maken van je leven?
Op 5 december 2022 om 10 uur in de ochtend pakken wij samen het pak uit waarop al zolang BREEKBAAR staat. We weten beide wat we aan zullen treffen. Scherven, scherpe randen, gebrokenheid. Het is zo’n pakket wat je niet kunt retourneren, het komt steeds terug naar de afzender. In het uur wat volgt zien we het samen onder ogen, we gaan er beide niet omheen. Wij zijn de afzenders, het zijn onze scherven.
Mag ik u iets vragen?
Gelooft u dat iets wat zo gebroken is, weer helen kan? Voor die vraag stonden wij samen. Wij hebben die ochtend geen poging gedaan de stukken tegen elkaar aan te leggen, nog ze te lijmen. Maar in de onderkenning dat het onze scherven waren, in de erkenning dat wij dit hebben veroorzaakt en in de aanvaarding dat wij hiervoor verantwoordelijk zijn begon de gebroken inhoud van dit pakket zich om te vormen tot een cadeau.
Mag ik u nog iets vragen?
Heeft u weleens een bevrijd man gezien? Ik zag hem 5 december naast een doos vol scherven. Hij knuffelde mij, – veel te stevig – Er stroomde nieuwe energie door zijn aderen, hij mocht aan herstel geen werken. Ik kreeg een van zijn kleur-tekeningen mee, u heeft hem gezien op de kaart. Hier neem jij deze.
Bloesem, teken van hoop. Staan zij niet in al hun teerheid en kwetsbaarheid voor een nieuw begin? Het herstel van de aarde, het verlangen naar de hemel wat pa in zich droeg waarop hij zou weerzien en bevrijd zou zijn van last?
Mag ik nog iets vragen? Wie zou geen deel willen uitmaken van zo’n leven.
Terwijl zijn kist in de aarde zakt zijn het de woorden van de oude Simeon die mijn hart troosten: Nu laat Gij Heer, Uw dienstknecht gaan in vrede naar Uw woord. (Lucas 2:29)
留言